Formailiteit

Foto van een man liggend  op een stapelbed in een kleine kamer

September 2012

Minister Leers googelde met uitzetcijfers, stelt de kamer begin augustus vast. Leers lijkt er belang bij te hebben het aantal uitzettingen te overdrijven. Opschepperij? Afschrikking?

Ondertussen bracht De Nederlandse ombudsman afgelopen maand een vernietigend rapport uit over het detentiebeleid. De Nationale ombudsman constateert dat vreemdelingen in vreemdelingenbewaring verblijven onder een niet passend regime waardoor het respect voor de eerbiediging van grondrechten van vreemdelingen ernstig onder druk komt te staan. Dit vindt zijn oorzaak voor een deel in het feit dat vreemdelingenbewaring onvoldoende fungeert als een ultimum remedium en de overheid blijft hangen in de onjuiste veronderstelling dat vreemdelingen maar een relatief korte periode in vreemdelingenbewaring verblijven.

Daarnaast is van belang dat in het huidige regime geen recht wordt gedaan aan het gegeven dat vreemdelingenbewaring een bestuursrechtelijke maatregel is, met als enig doel te voorkomen dat een vreemdeling zich onttrekt aan uitzetting, en niet bedoeld is als bestraffing. Daarbij komt dat de uitvoering van de vreemdelingenbewaring in een aantal opzichten het regime voor vreemdelingen nog soberder is dan voor strafrechtelijk gedetineerden. Voorbeelden hiervan zijn het gebruik van meerpersoonscellen bij het niet mogen verrichten van arbeid en het lange verblijf op cel: namelijk van 16.30 uur ‘s middags tot 8.00 uur de volgende ochtend.

Vele gezaghebbende instanties zoals de Inspectie voor de Sanctietoepassing, De CPT, Amnesty International, Justitia et Pax, hebben het huidige regime bekritiseerd en tal van aanbevelingen gedaan. Diverse malen is al geconstateerd dat de wijze waarop nu invulling wordt gegeven aan de bewaring in strijd is met mensenrechten. Deze kritiek heeft wel geleid tot enkele aanpassingen binnen het dagprogramma maar heeft nog niet geleid tot een wezenlijk andere invulling van het regime. Ondanks toezeggingen op een aantal punten. Een van de oorzaken die hiervoor genoemd worden, is dat steeds de Penitentiaire Beginselenwet als uitgangspunt wordt genomen.

Daarnaast bestaan in de praktijk, buiten de zogenoemde gezinslocaties, nauwelijks alternatieven voor vreemdelingenbewaring. Overigens leidt de huidige wijze van werken niet tot meer uitzettingen en is vreemdelingenbewaring economisch gezien een kostbaar middel. Dat weet meneer Leers ook wel.

De minister reageerde onder meer dat begin dit jaar proeven zijn gestart met alternatieven voor vreemdelingendetentie, ZOALS meldplicht, borgsom, verblijf in asielzoekerscentra of een vrijheidsbeperkend centrum met terugkeerbegeleiding en het financieren van projecten van organisaties, vaak lokaal gesteund door gemeenten en kerken, gericht op duurzame terugkeer (bijv. met opleidingen en psychosociale begeleiding).

De Nationale ombudsman signaleert volgens Leers  terecht dat de proeven nu nog kleinschalig zijn. Na afloop van de proeven moet eerst bekeken worden of de alternatieven er niet toe leiden dat vreemdelingen zich aan terugkeer onttrekken. Bij de evaluatie van de proeven kunnen de aanbevelingen van de Nationale ombudsman mogelijk een belangrijke bijdrage leveren.

Dat zou ik bijna goed nieuws willen noemen.

Maar je zal het maar zijn. Gevlucht. Gehoord. Gestopt in een AZC. Gewogen. niet mogen werken aan je toekomst. Wachten. Afhankelijk zijn. Wachten. Negatieve beschikking. Weer vrezen dat je onveilig bent.  Lang wachten. Ten slotte uitgeprocedeerd.

De Raad van Staten komt er aan te pas, kijkt of de procedure klopt en stemt in met het besluit. Nog meer vrezen voor je veiligheid. Besluiten om niet mee te werken aan uitzetting, omdat je weet DAAR niet veilig te zijn.

Kiezen voor de illegaliteit. Tot je dan wordt opgepakt. 

Het verhaal van Ram begint twee weken terug.  Ram is niet zijn naam natuurlijk. Zijn vriendin vertelt:

In de nacht van zondag op maandag werd één van mijn ergste nachtmerries waarheid, om 4 uur ’s nachts kreeg ik namelijk een telefoontje van vanuit het politiebureau: hij was op zijn werk gearresteerd… mijn lieve vriend . Hij is afkomstig uit Afghanistan en hij is al enige tijd uitgeprocedeerd.

Ram wordt gedetineerd in Rotterdam. De advocaat ziet kleine kans een nieuwe procedure te kunnen opstarten. Vriendin zegt daarover

Zijn procedure heb ik eerder al eens uitgebreid bestudeerd… in de stukken las ik dat zijn geloofwaardigheid in twijfel getrokken werd puur en alleen om het feit dat hij zijn reis niet kon staven met tickets en “hotelboekingen” enzo…
Zijn reis heeft een paar maanden geduurd… op, in en onder gammele trucks, bussen, in achterbakken van auto’s etc. die helaas geen van allen “tickets” van de desbetreffende etappes overhandigden als bewijs voor de Nederlandse overheid…

Ofwel, hij kon alleen maar over zijn reis vertellen en geen één reisdocument laten zien… er is gevraagd naar kleuren van auto’s, types, nummerplaten, plaatsen van overnachtingen etc. Ik was verbaasd over hoeveel Ram nog op heeft weten te hoesten… alsof je nummerborden gaat lopen onthouden, als je vlucht voor je leven…
    Daardoor en alleen maar daardoor werd zijn geloofwaardigheid over zijn reis in twijfel getrokken en daarmee dan ook maar meteen zijn motivatie om te vluchten… Dat werd in eerste instantie gewoon geheel aan de kant geschoven en daar werd niet eens naar gekeken… en dat terwijl er de nodige familieleden vermoord zijn en er ook de nodige dreigementen geuit zijn…

  Een nieuwe procedure kan alleen geopend worden bij nieuwe feiten of genoeg aanvullend bewijsmateriaal bij de reeds gegeven feiten…

Zo wordt bijvoorbeeld gevraagd of er geen aangifte van de moorden gedaan is bij de politie….logische vraag in Nederland…. voor Afghanen “een lachertje”…. politie functioneert daar niet zoals hier gebruikelijk is en wordt steeds meer geïnfiltreerd door de Taliban… mensen zijn bang en de meeste mensen daar moeten niet zo heel veel van de politie hebben, ze hebben er totaal geen vertrouwen in… “aangifte doen, wat is dat?”

Als Ram in Rotterdam zit kan hij bellen naar zijn vriendin, vanuit zijn eigen cel. Dat kan in Zeist niet, maar misschien ooit ..

Over het verblijf in Rotterdam zegt vriendin ondermeer

“Daarbinnen” gaat alles maar dan ook werkelijk alles met formuliertjes …. en dat drijven ze echt heel ver door….

1 voorbeeld
Als Ram mij wil schrijven, moet hij op de afdeling waar hij zit maar om een blaadje vragen. Dat heeft hij gedaan en daar heeft hij een mooie brief van geschreven. 
Posten via de interne “post” , inclusief bestellen van postzegels en enveloppen zou anderhalve week duren. Die brief kan hij ook niet aan vriendin overhandigen.
“nee, dat mag niet … zijn handgeschreven briefje van 1 A4-tje daar moet hij  een “uitvoerformulier” voor schrijven.  Dan moet hij het posten in de “uitvoerbrievenbus” of zoiets. Dan gaat iemand ernaar kijken of het daadwerkelijk uitgevoerd mag worden en als dat zo is, kan ik het briefje (samen met het door mij ondertekende uitvoerformulier) dan bij het volgende bezoek meenemen naar huis… al die handelingen voor dat ene kleine briefje…

Het kan zo veel humaner, zo veel rechtvaardiger, zo veel minder omslachtig en dus volgens mij ook veel goedkoper… ondanks alle formulieren en 8 keer vragen om een paracetamolletje i.v.m. buikklachten, heeft Ram dat paracetamolletje tot op heden nog steeds niet gehad… dat zit kennelijk nog ergens in de molen…

Eten wordt 1 keer per dag gebracht, ’s ochtends rond een uur of 9, daar moet je het de hele dag mee zien te doen… 8 tot 10 sneden brood, boter, iets van chocoladebeleg, één dag kreeg hij 5 plakjes kaas erbij, een andere dag wat salami en de derde dag moest hij het dus alleen met dat chocoladebeleg doen… 
        Je krijgt 1 stuk fruit voor de hele dag en daarnaast 1 magnetronmaaltijd waar Ram in ieder geval niet genoeg aan heeft. Die magnetronmaaltijd zit dus bij dat broodpakket wat ’s ochtend gebracht wordt en wat ze dan zelf mogen opwarmen in een magnetron in de cel.
         Niets van een gezamenlijk eetmoment ofzo, eten vindt dus altijd alleen op cel plaast (of met zijn 2-en, als je met zijn 2-en zit)… als je er niet genoeg hebt , kun je  tegen betaling eten bijbestellen maar daarvoor geldt dezelfde besteltermijn als voor toiletartikelen, enveloppen etc. Dat eten kan je dan bereiden in een keuken ALS je celdeur open is. Dat betekent dus dat in het geval je niet genoeg hebt aan de magnetronmaaltijd je ervoor moet zorgen dat je vòòr 16.30 uur je extra maaltijd klaar gemaakt hebt en genuttigd hebt… ik weet niet hoe laat jullie altijd jullie diner eten, maar mijn tijdstip is het niet…

Het is vernederend, zo vernederend allemaal… dat is ook precies het woord wat paste bij mijn gevoel toen ik afgelopen vrijdag dat gebouw binnenliep en bij hem op bezoek ging… één grote vernedering, dat is het… niets meer en niets minder… en dat noemt onze regering “humaan” en binnen onze rechtstaat schijnt het gewoon allemaal te mogen… in wat voor rechtsstaat leven wij dan eigenlijk ????
Wat ook zo vernederend was, zo vertelde Ram, was het feit dat hij bij binnenkomst zichzelf helemaal uit moest kleden en dan ook nog eens in zijn nakie 3 keer moest bukken… waarom???? Hij is toch geen drugssmokkelaar, hij heeft niets crimineels gedaan, hij is niet veroordeeld ofzo en waarom dan deze behandeling???

Dit zijn de vragen die ook wij graag willen stellen aan de minister.

Ik hoef u , hier aanwezig bij de wake niet te vragen wat uw stem op 12 september betekent voor mensen als Ram.

Mocht u het nog niet weten wat te kiezen.. de raad van Kerken heeft een prima overzicht geschreven van de partijprogramma’s inzake vreemdelingen. http://www.raadvankerken.nl/?b=2069

En Amnesty is een actie gestart om de kandidaat-Kamerleden te bevragen over hun plannen met de detentie van vreemdelingen.

Wij kunnen kiezen voor hen die geen keuze hebben.

Tetske Haalboom