Waarom staan we hier? Het is nu de honderdzevenennegentigste wake na de brand in Schiphol
Het is ook iets meer dan twee en half jaar geleden dat de familie Andropov vanaf hier uitgezet werd naar Kiev. In het gebied waar de ouders oorspronkelijk vandaan kwamen. Donbass, we kennen de naam nu, was de oorlog al begonnen.
De oorlog in Oekraïne maakt veel los in Nederland. Hij neemt de hele aandachtseconomie in beslag.
Sommigen mensen vinden dat hypocriet. Bommen die op burgers gegooid worden, is dat nieuw. Zien we dat al niet jaren. In Tsjetsjenië, in Syrië, in Jemen, en in Israël. Waarom nu pas die verontwaardiging. Heeft het te maken met de huidskleur. Het is een terechte observatie.
Toch denk ik dat het niet slecht is. Als mensen op ons lijken wordt het eenvoudiger om ons voor te stellen dat oorlog ons ook kan overkomen. We zouden precies hetzelfde reageren. We zouden de kat in een boodschappen tas stoppen, een laatste selfie maken van onszelf voor het huis als afscheid, en met de auto op weg gaan naar vage vrienden, aan de andere kant van de grens, in de hoop dat ze een veilige slaapplaats voor ons hebben. We begrijpen nu eindelijk, dat mensen vluchten, niet omdat ze zo graag hier willen komen, maar omdat hun thuis vernietigd wordt. Eindelijk herkennen we ze weer als medemens.
Daarom staan we hier, om in de vreemdeling, in de vluchteling, de mens te erkennen.
Gaan we het volhouden? Zelensky, die deze week de Tweede Kamer heeft toegesproken uitte zijn zorg. Het lijkt wel of deze oorlog routine wordt. Straks verslapt de aandacht, en willen wij weer terug naar normaal. Hier, in Oekraïne hebben wij de luxe niet.
En we herinneren ons de toename van de vluchtelingen in 2015. Ook toen was er veel sympathie, en werd er veel hulp georganiseerd in Nederland. Later kwamen er beperkingen en regels, en werd het veel moeilijker om hier veiligheid te vinden. Het zit op een bepaalde manier in Nederland. Mijn grootmoeder was een vluchteling. Na het bombardement op Antwerpen in de Eerste Wereldoorlog stak zij de grens over. En als ik teruglees uit die tijd is dat een waarschuwing. Eerst werden de burgers van ons broedervolk gastvrij ontvangen bij de mensen thuis. Vervolgens ging men kampen bouwen. Misschien is over een paar maanden ook voor de Oekraïners huidskleur geen garantie meer voor een menswaardige behandeling.
Daarom staan we hier, om in de vreemdeling, in de vluchteling, de mens te erkennen, en dat vol te houden.
De Oekraïners krijgen steun, richting Rusland is er afkeuring. In het begin van de oorlog was hier een aanslag op een Russische supermarkt, terwijl de eigenaar uit Armenië komt. Muziekfestivals verwijderen stukken van Russische componisten. We proberen deze oorlog, de oorlog van Poetin te noemen. Toch zijn de effecten in hele Russische taalgebied te merken. Op het eerste gezicht overdreven, maar we beginnen dezelfde druk te voelen, zeker nu we net de berichten binnen krijgen van moorden op burgers in het noorden van Kiev.
Een groep Russische kunstenaars heeft gezocht naar een manier om hier mee om te gaan. Ze willen afstand nemen van Poetin, en het geweld wat hij veroorzaakt heeft. Ze zoeken naar symbolen om te laten zien, dat Rusland meer is dan Poetin, en dat hij niet alle Russen vertegenwoordigd, dat de Russen niet zijn eigendom zijn.
Ze hebben daarom een nieuwe vlag voor Rusland gemaakt. De rode baan, is vervangen door een witte baan. Rusland hoort niet te kiezen voor het rood van de oorlog, maar voor het wit van de vrede.
Om daar solidariteit mee uit te spreken, heb ik hierachter de Nederlandse vlag opgehangen. Deze heeft dezelfde kleuren als de Russische vlag, dus zo kan ik ook het rood verbergen.
We staan hier, om ook in een vijand, de mens te herkennen, hem aan te spreken en dat vol te houden.
Een van de manieren waarop de inwoners van Oekraïne, willen laten zien dat ze mens blijven, ondanks het geweld dat op ze wordt lost gelaten is door het maken van muziek. Ze spelen viool in de schuilkelder. Voeren het stuk ‘Alle menschen wirden Bruder” op, op het Maidan plein. Tegenwoordig zien we dat allemaal op Youtube. Uit solidariteit wil ik u een stukje laten horen van het Va pensiero van Verdi. Het werd geleden opgenomen in Odessa, dat nu weer onder vuur ligt. De geluidskwaliteit is niet al te best, maar het verwijst naar een vaderland in vrede waar nu zovelen naar verlangen.