Auteur archieven: Jacques Roeleveld

Désirée Olivieira

Wake Zeist is gericht op de onschuldigen die ingesloten zijn in de Gesloten Gezinsvoorziening van het Justitieel Complex Zeist. Wij waken uit respect voor hun menselijkheid.

Daarom wil ik hier geen inhoudelijke uitspraken doen over de vele conflicten en de brandhaarden in de wereld, de vluchtelingenstromen, problematiek rond asiel, migratie en opvang van vreemdelingen.

‘Hoop’ is het thema van deze wake.

Hoop putten wij uit lichtpuntjes in de dagelijkse werkelijkheid, uit de oude verhalen van God en mensen, uit bidden en het weten en ervaren dat de Eeuwige er wil zijn voor alle mensen als licht op ons en hun pad.

Voor de mensen in de gesloten gezinsvoorziening verzorgden wij in de week voor Pasen fruitpakketjes, komende week mogen we tulpen voor het Suikerfeest brengen. Zo hopen we een lichtpuntje te zijn in de op dit moment uitzichtloze situatie van ingeslotenen.

Lichtpuntjes zijn voor mij schrijvers als Babah Tarawally en Ismaïl Mamo, die zelf ooit gevlucht zijn naar Nederland. Zij benadrukken wat de vluchteling meebrengt en te geven heeft en zo bewegen zij ons de focus te verleggen van vluchtelingen als mensen die nemen, kwetsbaar zijn en opgevangen moeten worden, naar mensen met talenten en expertise (Tarawally), naar de mensen en verhalen achter de vluchtelingencrisis, naar wat mensen komen brengen (Mamo)

De fruitpakketjes heb ik woensdag voor Pasen gebracht. De twee weken ervoor was het aantal ingeslotenen ’stabiel’: 21 personen van wie 5 kinderen, altijd met de kanttekening dat dit per dag kan veranderen.

Dinsdagochtend werd ik gebeld: krijg je het voor elkaar extra fruit mee te brengen? De aantallen zijn omhooggeschoten: 40 ingeslotenen waarvan 9 kinderen.

Waar ik dacht dinsdag na werktijd mijn 25 pakketten dicht te knopen, startte ik met het maken van 25 nieuwe en had woensdagochtend een auto vol wiebelende dozen met fruitpakketjes.

Door een misverstand, kon ik niet met de auto via de gate naar hek vlak bij de Gesloten Gezinsvoorziening rijden. De auto moest op de grote parkeerplaats bij de receptie blijven staan.

Samen met de pastor heb ik de pakketjes op een theewagen geladen en samen hebben we de fruitpakketjes rondgebracht.

Tijdens onze ronde troffen we de imam. Hij had al via de pastor verzocht met het Suikerfeest geen zonnebloemen te brengen zoals ik voorgaande jaren gedaan heb, maar tulpen. Deze passen beter bij het moslim geloof. We hebben nu afgesproken dat ik voor zo veel mogelijk kleuren zorg, dat is het meest feestelijk.

Bij het klaarmaken van de Kerst- en Paasattenties hou ik er altijd rekening mee dat het aantal ingeslotenen per dag kan veranderen. Overdadige hoeveelheden bezorgen is niet de bedoeling, ruim voldoende wordt gewaardeerd. Wat overblijft wordt in de tijd na het deelmoment gegeven aan wie het dan goed kan gebruiken. We hebben iets achter gelaten bij de balie van de Gesloten Gezinsvoorziening. Voor het personeel en de ingeslotenen die daar langslopen. En we hebben fruit klaargezet voor bij de iftar maaltijd later op de dag.

Met de pastor liep ik langs de huisjes. We troffen de mensen bij hun voordeuren, sommigen heel erg onwennig, anderen open en blij verrast, een vrouw hielp opgewekt met opruimen met de dozen die steeds leger werden. 

Het gebaar van het geven werd gezien en gewaardeerd, de ontmoetingen waren kort, hooguit 2 minuten per huisje. Uitwisseling in woorden was er weinig, doordat mensen niet of nauwelijks Nederlands spreken en Engels of Duits ook meestal niet hun moedertaal is. Ikzelf had mijn standaardzinnen in het Frans en Spaans niet paraat.

Het is bijzonder nu helemaal binnen geweest te zijn. Tijdens de voorbereiding realiseer ik me altijd dat ons gebaar essentieel en dubbel is. Nu zag en voelde ik het nog meer. Ik heb de vrijheid mijn eigen keuzes te maken en te vragen het gebouw in en uit te wandelen. Mijn mogelijkheden me te bewegen waar en hoe ik wil zijn bijna grenzeloos. De ingeslotenen hebben al die vrijheid niet. Ze komen uit ellendige omstandigheden en zitten nu achter hoge hekken met geen ander beeld voor ogen dan ellende en beperking.

Ik realiseer me nu dat het gebaar van geven voldoende was in het moment van de ontmoetingen en woorden in welke taal dan ook soms beter achterwege kunnen blijven.

De rode draad van deze eerste wake van 2024 is ‘woestijn’

7 januari 2024

Elke 1e zondag van de maand waken en bidden wij bij Justitieel Complex
Zeist. Aan het begin van dit nieuwe jaar nodigen wij u en jou uit, daar met ons stil te staan bij de mensen in de gesloten gezinsvoorziening. Vreemdelingen ze genoemd, vluchtelingen zijn het en vooral: mensen. Volwassenen en kinderen lijdend onder vervolging, oorlog, conflict, geweld, armoede, milieurampen, onvrijheid of discriminatie. Mensen die vrede en veiligheid zoeken in ons land, maar hier niet welkom zijn en ons land gedwongen weer moeten verlaten. Laten we niet onze ogen sluiten of wegkijken, maar er zijn juist voor deze medemensen.
Wij willen niet wanhopen en blijven hopen en bidden dat de overheid en politiek zich open stellen en zullen werken aan een meer humaan vreemdelingenbeleid.

De vreemdelingen hierachter in detentie hebben geen stem. Laat iemand voor hen spreken.

Asielzoekers in Nederland krijgen steeds meer de schuld van alles. De criminaliteit, de woningnood, de te hoge uitgaven van de regering.

Laat iemand hen recht doen, en uitspreken hoe het feitelijk is.

De ontwikkelingen in Den Haag jagen ons angst aan . Laat ons het land vertellen dat wij niet zullen stoppen solidair te zijn met hen die onrecht wordt aangedaan.

door Klaas Eikelboom

De situatie nu zoals uitgesproken op de wake van 6 augustus 2023 voor het detentiecentrum Zeist.

Het is de eerste keer dat we hier bij elkaar zijn na de val van het kabinet. We krijgen verkiezingen. Het kabinet is gevallen over verschil van inzicht over onze omgang met de vreemdeling. Dat zal ook de inzet worden van de verkiezingen. Wij moeten ons daar op voorbereiden. En ik wil onze tijd hier gebruiken met wat oefeningen voor die voorbereiding.

Eerst een korte inleidende vraag aan jullie. Hoe bereiden jullie je voor op de verkiezingen? Een van de antwoorden was het doornemen van de verkiezingsprogramma’s.

Nu komt er een klein stukje politieke theorie. Het zal gaan tussen links en rechts. Beide vleugels hebben hun lievelingswoorden. Links zal het hebben over solidariteit. Dat hoop ik tenminste. Maar rechts, rechts is dol op het woord vrijheid. Er is zelfs een partij die dat in zijn naam heeft opgenomen.

Vrijheid kan echter van alles betekenen. Er hang veel vanaf hoe je het invult. Daar gaan de volgende drie oefeningen over. Maar eerst laat ik een stuk muziek horen.

Voor iemand uit Rusland heeft dit stuk muziek een extra betekenis. Even terug in de geschiedenis naar 1982. Brezhnev was de leider van de Sovjet-Unie en toen hij overleed was het onzeker wie hem op zou volgen. Terwijl zijn potentiële opvolgers onderling probeerde uit te maken wie zijn positie ging overnemen, durfden ze bij het nieuws niets naar buiten te brengen. De oplossing van de radiozenders was om de hele dag Het Zwanenmeer van Tjaikovski te spelen. Dat werd ook het draaiboek voor de opvolging van Tsjernenko en Andropov. Het zwanenmeer betekent dat de machthebbers je niet informeren over de gebeurtenissen die uiteindelijk wel jouw leven gaan bepalen.

En toen in 1991, na de val van de muur, opeens het Zwanenmeer op de radio gespeeld werd, had dit het effect van een noodsignaal. Er was een coup poging gericht tegen Gorbachov. Duizenden burgers gingen als antwoord de straat op en konden zo de afloop beïnvloeden.

Nu is het anders. De ene na de andere televisiezender in Rusland wordt ongewenst verklaard. De onafhankelijke zender TV Rain eindigde haar laatste uitzending vanuit Rusland met het Zwanenmeer. De boodschap is duidelijk. Er is niemand meer om je te informeren over wat er nu eigenlijk gebeurt in Rusland. En soms tekent iemand met een spuitbus een paar danseressen op een viaduct in Moskou, als minimale vorm van protest. Het regime haalt dat dan gelijk weg.

Dit is de eerste de oefening. Besef dat vrijheid is dat je kunt benoemen wat je ziet en praten over wat je meemaakt. Hier in Nederland kan dat, zonder dat je gebruik hoeft te maken van allerlei codes. Gebruik die vrijheid.
En TV Rain zendt nu uit vanuit Amsterdam. Dus de vrijheid die we hier hebben (of nog hebben), kan bijdragen aan de vrijheid van anderen.

De tweede oefening gaat over de vrijheid in ons denken. Er is oorlog in Europa. Wat was de laatste oorlog waarin Nederland betrokken was? En bedoel ik Nederland alleen, dus niet in een coalitie met andere landen. Wie weet dat? Een aantal bezoekers van de wakes noemen terecht de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog.

Wij krijgen deze oorlog op school onder de naam politionele acties.
Het was een oorlog en werd veroordeeld in de eerste VN-resoluties. Een oorlog met oorlogsmisdaden en veel burgerslachtoffers. Noch steeds wordt in Nederland de term woord politionele acties gebruikt. En als de Russen het hebben over de z.g. Speciale operatie keuren we dat af. Hoe werkt dat? Subtiele leugens zijn vaak succesvol omdat ze ons beschermen tegen de onaangename waarheid. Oefen je er in om weerstand aan dit mechanisme te bieden.

Voor de derde en laatste oefening gebruik ik een citaat van Navalny. Hij is recent opnieuw veroordeeld en zijn gevangenisstraf is met twintig jaar verlengt: En tijdens dit proces brengt hij het volgende naar buiten:

Iedereen in Rusland weet dat als je recht zoekt via de rechter je volkomen weerloos bent. Je kunt beter de hoop opgeven. Dit land wordt namelijk geregeerd door een crimineel. Conflicten worden opgelost door te dealen, door om te kopen, door te bedriegen en te verraden en alles wat mensen in het leven ter beschikking hebben, maar niet meer door een wet.

En vervolgens maakt hij een sneer na de afloop van de meest recente coup en de deal met Wagner.

Wij hebben in Nederland wat hij nastreeft voor Rusland, en waar hij een zware prijs voor betaald n.l. de rechtstaat. In een rechtstaat heb je wetten. Die zijn toegankelijk voor iedereen. Oefen je er in om op te merken wanneer wetten worden vervangen door deals. Want deals zijn niet bereikbaar voor iedereen. Die kunnen alleen afgesloten worden door en voor mensen die macht meebrengen aan de onderhandelingstafel.

Ik eindig met een voorbeeld. In de week na de val van het kabinet sloot Mark Rutte onder twijfelachtig mandaat een deal met de leider van Tunesië. Worden de mensenrechten hierbij gewaarborgd werd hem hier gevraagd. Natuurlijk, dat hebben we afgesproken.

Situatie nu n.a.v. de Studium Generale avond, een initiatief van de Universiteit van Utrecht, over het asielbeleid (Bob Horjus -Zeist).
Een puntsgewijze samenvatting:
• Het huidige beleid leidt tot allerlei chaos. De crisis is ‘gemaakt’. De opvang is recent onrealistisch afgeschaald. Het is met alle geo-politieke en klimaat- en natuur crises verstandig om ongeveer 20.000 plekken paraat te hebben en dat zijn er nu veel te weinig geweest.
• Mogelijk beïnvloed door Rutte’s onrealistische uitspraak ten tijde van de Turkije deal: ‘We mikken op 0 instroom’.
• Kleine opvanglocaties werken beter dan grote >> te weinig mogelijkheden voor integratie, moeilijker te managen.
• De politiek luistert niet echt naar wetenschappers. Waarschijnlijk omdat ze bang is voor ‘het electoraat’.Ze nemen de leiding niet, maar volgen het electoraat.
• Het electoraat is gevoelig voor framing> Er wordt veel focus gelegd op wie niet mag komen en niet op wie wel (graag) mag komen.
• Asielzoekers hebben dezelfde belangen als Nederlanders. Ze worden tegen elkaar uitgespeeld in het woningtekort. Ze worden geframed als woon-concurrenten, maar er is gewoon een slecht woonbeleid gevoerd door de overheid.
• Oproep: Laat asielzoekers en illegalen werken. We hebben de arbeidskrachten nodig. Ze leveren dan geld op (belastingen), kunnen in hun levensonderhoud voorzien en hoeven niet met belastingcenten onderhouden worden.
• Historisch (voor 1814) waren grenzen meer bedoeld om aan te geven waar de invloed van staten eindigde en begon. Mensen liepen in en uit waar men de meeste levenskansen had. Onze strenge bewaking houdt mensen tegen maar bevordert ook dat mensen niet meer zelf weggaan. Argument is: als ik wegga kom ik er nooit meer in.
• Het zou ethisch beter zijn als we een eerlijke handelspolitiek zouden hebben (niet alleen grondstoffen importeren, maar ook eindproducten, omdat dat werkgelegenheid in de regio schept).
• Opvang in de regio is al staand beleid. UNHCR zorgt al voor opvang in de regio.