God, we zien bijna dagelijks vluchtelingen, uit een boot gekomen of opgevist uit zee.
Nat, hongerig en angstig zijn ze, maar vastberaden op zoek naar een nieuwe toekomst. En wij stoppen ze achter hekken, achter prikkeldraad.
We zeggen dat het zo niet gaat, dat ze met teveel zijn, dat we natuurlijk doen wat we kunnen, maar dat we de stroom niet aankunnen en dat er regels moeten komen, rechtvaardige regels, natuurlijk – maar intussen verdwijnen onschuldige mensen achter hekken.
En wij, vrije mensen, voelen ons ongemakkelijk, schamen ons, staan hier en bidden voor hen die zich verlaten voelen voor hen voor wie de toekomst gesloten lijkt voor hen die wanhopig worden van het wachten.
Wij bidden dat wij niet vergeten wat vrijheid betekent, dat wij geroepen zijn mens te zijn voor elkaar, dat wij elkaar het leven gunnen, in vrijheid en in vrede. Amen.
Op Goede Vrijdag 7 april om 15:00 uur hield de Franciscaanse Vredeswacht een wake voor de hekken van het Detentiecentrum Zeist.
Hierbij klonk ook weer het ‘Waarom waken wij’. Tetske Haalboom, afd. Zeist stelde deze verklaring op:
De maandelijks wake op de 1e zondag van de maand wordt al 17 jaar door Wake Zeist georganiseerd. De directe aanleiding was de Schipholbrand. Onze toenmalige werkgroep van de Raad van Kerken was aan het onderzoeken, wat er in het detentiecentrum gebeurde.
In de nacht van 26 op 27 oktober 2005 kwamen elf mensen om het leven bij een grote brand in een cellencomplex, het “Detentie- en Uitzetcentrum Schiphol-Oost”. Deze mensen konden niet meer uit hun cellen worden bevrijd door de bewaarders. De bewaarders slaagden er nog wel in om 21 van de 26 cellen te openen waardoor 32 cel bewoners hun cellen konden verlaten. In totaal raakten vijftien mensen, zowel bewaarders als cel bewoners, gewond en een vleugel van het gebouw werd verwoest.
Dezelfde dag zijn 110 mensen verplaatst naar Vreemdelingendetentie Zeist. Voor ons was dat aanleiding om een wake te organiseren op de 1e zondag van november 2005. Dat hebben we sindsdien altijd gedaan. Als stem tegen de slechte omstandigheden waaronder vreemdelingen vast zitten en vooral als protest tegen het opsluiten van mensen zonder strafblad, voor onbekende tijd. Ook op deze plek in het bijzonder tegen het uitzetten van kinderen, gezinnen, die vele jaren in Nederland wonen.
Het aantal gedetineerden is sindsdien gegroeid naar bijna 1000, en daarna gekrompen naar wat het nu is: een gesloten gezinsvoorziening ofwel het GGV. Het is een locatie voor vreemdelingenbewaring van gezinnen met minderjarige kinderen en voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen (AMV) die Nederland moeten verlaten. Er zitten ook vrouwen, rond de 20 en soms alleenstaande jonge vreemdelingen. Het GGV is alleen in Zeist.
De omstandigheden zijn hier goed. Maar het wachten blijft én de vrees voor een ongewisse toekomst
Situatie nu n.a.v. de Studium Generale avond, een initiatief van de Universiteit van Utrecht, over het asielbeleid (Bob Horjus -Zeist). Een puntsgewijze samenvatting: • Het huidige beleid leidt tot allerlei chaos. De crisis is ‘gemaakt’. De opvang is recent onrealistisch afgeschaald. Het is met alle geo-politieke en klimaat- en natuur crises verstandig om ongeveer 20.000 plekken paraat te hebben en dat zijn er nu veel te weinig geweest. • Mogelijk beïnvloed door Rutte’s onrealistische uitspraak ten tijde van de Turkije deal: ‘We mikken op 0 instroom’. • Kleine opvanglocaties werken beter dan grote >> te weinig mogelijkheden voor integratie, moeilijker te managen. • De politiek luistert niet echt naar wetenschappers. Waarschijnlijk omdat ze bang is voor ‘het electoraat’.Ze nemen de leiding niet, maar volgen het electoraat. • Het electoraat is gevoelig voor framing> Er wordt veel focus gelegd op wie niet mag komen en niet op wie wel (graag) mag komen. • Asielzoekers hebben dezelfde belangen als Nederlanders. Ze worden tegen elkaar uitgespeeld in het woningtekort. Ze worden geframed als woon-concurrenten, maar er is gewoon een slecht woonbeleid gevoerd door de overheid. • Oproep: Laat asielzoekers en illegalen werken. We hebben de arbeidskrachten nodig. Ze leveren dan geld op (belastingen), kunnen in hun levensonderhoud voorzien en hoeven niet met belastingcenten onderhouden worden. • Historisch (voor 1814) waren grenzen meer bedoeld om aan te geven waar de invloed van staten eindigde en begon. Mensen liepen in en uit waar men de meeste levenskansen had. Onze strenge bewaking houdt mensen tegen maar bevordert ook dat mensen niet meer zelf weggaan. Argument is: als ik wegga kom ik er nooit meer in. • Het zou ethisch beter zijn als we een eerlijke handelspolitiek zouden hebben (niet alleen grondstoffen importeren, maar ook eindproducten, omdat dat werkgelegenheid in de regio schept). • Opvang in de regio is al staand beleid. UNHCR zorgt al voor opvang in de regio.
Hoop doet leven Zonder hoop kan je niet leven: We zien veel negatieve zaken gebeuren in onze wereld, veraf en dichtbij. Je voelt je moedeloos, machteloos, maar niet hopeloos. We mogen de hoop blijven koesteren. Dat is niet gemakkelijk. Daarom vragen we de Eeuwige moed om het vol te blijven houden.
Hoopvol zijn wij, hoopvol zijn wij, Zijn liefde draagt ons.
Laat we samen bidden: Eeuwige, Wij bidden u voor de mensen die hoopvol hun familie, hun woonplaats en land verlieten op zoek naar een beter bestaan. Wij bidden u voor mensen waar alle hoop de bodem is ingeslagen: ze kwamen hier in ons land. Zij werden niet gastvrij ontvangen. Er was geen leefbare plek voor hen. Zij werden opgepakt en gevangengezet. Zij leefden in angst om teruggestuurd te worden. Zij werden uitgezet. Of als dit niet mogelijk was weer op straat gezet. Toch blijven wij hopen en volhouden. Wij bidden dat de overheid en politiek zich openstellen en zullen werken aan een meer humaan vreemdelingenbeleid in Nederland en Europa.
Hoopvol zijn wij, hoopvol zijn wij, Zijn liefde draagt ons.
Wij bidden voor onszelf. Neem ons bij de hand als het leven tegenzit, als de wanhoop het dreigt te winnen van de hoop. Wijs ons uw weg als wij verdwaald zijn: de weg van gastvrijheid, rechtvaardigheid, kwetsbaarheid en standvastigheid.
Hoopvol zijn wij, hoopvol zijn wij, Zijn liefde draagt ons.
Geef ons nieuwe ideeën en een creatieve geest wanneer wij zien dat onze aarde en haar bewoners, uw schepping, bedreigd worden door eigenbelang en winstbejag. Geef ons hoop. God van leven, God van licht, open onze harten en onze geest en doe ons uitzien naar een betere wereld, hier en nu; maak ons open en doe ons hopen, dat we met liefde blijven geloven in verandering. Vandaag,
Eeuwige, Wij bidden voor de mannen, vrouwen en kinderen die op de vlucht voor geweld, armoede of natuurrampen, op zoek naar vrede en gerechtigheid, op zoek naar een betere wereld gestorven zijn. Denkend aan de slachtoffers van de brand in het uitzetcentrum op Schiphol in 2015, voor de mensen die gestorven zijn aan de grenzen van Europa, voor de mensen die omkwamen tijdens hun vlucht over zee, door de woestijn of in de vluchtelingenkampen met hun vele kinderen zoals op Lesbos, voor de mensen die uit wanhoop zelfmoord pleegden omdat ze teruggestuurd werden, voor de mensen die stikten of bevroren tijdens hun vlucht in het laadruim van een schip, vliegtuig of vrachtwagen. Wij bidden voor hun moeders, vaders, partners, familie en vrienden die achterbleven en nu in onzekerheid of in verdriet om hun overledenen leven. Eeuwige kan het? Dat de ogen van onze politieke leiders openen en ze doordrongen raken van de noodzaak van het delen van vrede, recht, kennis en rijkdom? Wij bidden voor onszelf om moed en kracht! Amen
Toespraken gehouden tijdens de 200 x wake, vreemdelingendetentie Zeist 3 juli 2022.
Opening door Klaas Eikelboom: Welkom allemaal bij de tweehonderste Wake na de schipholbrand.Ik ben Klaas Eikelboom, ik ben de koster van Kamp Zeist.
Ik regel het geluid, en als het donker is, en we om het kamp heenlopen doe ik het licht. Ik deel zaklampjes uit om te voorkomen dat de mensen over de takken struikelen. Ik onderhoud ook een contact met gemeente Soest. Dit is n.l. een demonstratie en die moet gemeld worden. In zo’n melding hoort een doel. Dit schrijf ik dan: Het Nederlandse vreemdelingenbeleid onder de aandacht brengen, met name het insluiten van mensen zonder dat ze een misdaad begaan hebben en het deporteren van mensen (soms zelf kinderen) naar onveilige situaties. Daarom staan we hier. Om de ambtenaar een beetje gerust te stellen zeg ik dan. “De demonstratie heeft de vorm van een kerkdienst”. In de kerk beginnen we vaak zo.: “Ik heet u welkom in de naam van de God van hemel en aarde” Hierachter ziet u een symbool dat de verhouding tussen die twee duidelijk maakt n.l. een hek. Het staat op de aarde en het werkt. Het houdt ons tegen en brengt scheiding aan. Maar als je omhoog kijkt, zie je dat het hek stopt. Het is onmogelijk het door te trekken naar de hemel. Daarom staan we hier. Want er zijn mensen, politici, beleidsmakers, in wiens gedachten het hek doorloopt in de hemel. Dat is niet reëel. Dat is niet de realiteit die God ons belooft heeft. Als de hemel de aarde raakt, zijn er geen hekken meer. Tweehonderd keer staan we hier nu. We gaan niet weg. Laat die gedachte los. We staan hier nog meer voor de mensen aan de andere kant van het hek. Het hek houd ons tegen. Wij zijn op de aarde. We kunnen ze slechts bereiken door bloemen te sturen, en soms hun namen over het hek te schreeuwen. Dit is onze boodschap. Ondanks het hek blijven jullie mensen. Want we leven onder dezelfde hemel. Welkom bij deze wake.
Toespraak door burgemeester Koos Janssen, Het is een opgave te leven in een tijd die onherroepelijk verstrijkt. Zo staat het in een boek van Paul van Tongeren. Denker des Vaderlands. De tijd verstrijkt onherroepelijk. En het is een opgave hier telkens weer te staan. Deze samenkomsten zijn een ritueel geworden. Een ritueel dat nooit went. Een ritueel waarvan je hoopt dat het geen regelmaat krijgt. Tóch is het zo. We staan hier weer. Ík sta hier weer. Vier jaar geleden, bij de honderdvijftigste wake, sprak ik ook op deze plek. Het raakt me om hier weer te staan. Terwijl de tijd verstrijkt, blijven we hoop geven en geduld hebben. Want dát is onze opgave. Hoop géven en geduld hébben. Deze tweehonderdste wake is de verbeelding van het hebben van vertrouwen. Van het geven van hoop. Van het bewaren van geduld terwijl kostbare tijd verstrijkt. We blijven hoop geven door voor een ander een lichtpuntje te zijn. We laten bloemen achter bij dit hek, we laten ons horen door samen te zingen, we geven iets kleins dat binnen een grote betekenis heeft.
Koos Janssen, burgemeester Zeist
Het zijn bemoedigende tekens van medemenselijkheid. In het bijzonder voor de kinderen die hier binnen leven. Wees niet bang, heb vertrouwen. Vertrouwen dat er een andere tijd komt. Een tijd van spelen in vrijheid, naar een gewone school gaan, de wereld ontdekken. Wij zijn er. Jullie zijn er. Voel je verbonden met de wereld. Terwijl de tijd verstrijkt, wordt het geduld van de mensen en kinderen hier binnen op de proef gesteld. Zij moeten geduld hebben met de situatie. Met zichzelf. Misschien wel met elkaar. Geduld om vertrouwen te houden in een andere tijd. Van ons vraagt dat een actieve houding. Een houding gericht op verandering, terwijl we verdragen dat we die verandering níet kunnen afdwingen. Dat vraagt moed en doorzettingsvermogen. Van iedereen die hier is. Vandaag en al die andere keren. We laten de tijd niet geruisloos verstrijken. We blijven waken. We blijven zien wat van waarde is: onze medemens. De wake laat zien dat we mens zijn in verbinding met elkaar. Dat het belangrijk is ons gevoel te volgen. Dat we iets kunnen betekenen vóór en mét elkaar. Deze samenkomsten doen ertoe. We blijven hoop geven en geduld hebben. Zolang het nodig is. Dank u wel
Toespraak Esther Bijmolt, kinderrechten activist.
MAMAAAA! Mamaaaa! Hoeveel van jullie hebben dat niet geroepen. Mamaaaa! Voor sommigen misschien heel lang geleden. Om daarna bij mama te mogen komen, op haar schoot, tegen haar borst. De troostende woorden te horen. Nee, de situatie veranderde niet altijd gelijk, en toch veranderde alles… En niet alleen moeders, ook vaders kunnen je dat thuisgevoel geven. Oost, West, thuis best. Zeist Vandaag staan we stil bij de 200e wake hier bij Kamp Zeist. 200 zondagen zijn er vrouwen, mannen en kinderen geweest die zeiden: Vluchtelingen, roep me maar… Roep maar. Kom maar bij ons op schoot zitten, wij zijn er voor je, we luisteren naar je, we troosten je.. En mensen, wat hebben jullie daarmee hier in Zeist een ongelooflijk belangrijke rol! Jullie staan niet graag op de voorgrond, maar vandaag wil ik jullie wel als eerste bedanken. Bedanken voor je beschikbaarheid, voor het feit dat jullie er zijn. Ik kon er zelf niet altijd bij zijn, maar voelde mij altijd verbonden met jullie. De keren dat jullie er waren ook voor mij als ik gezinnen en kinderen aan de andere kant van het hek had bezocht. Vluchtelingen 200 keer stonden jullie hier op zondagmiddag voor mensen die niet meer kunnen zeggen: Oost, West, Thuis best. Vanuit Oost en West kwamen deze mensen hierheen op zoek naar een nieuw Thuis. Vol verwachting. Vol hoop. En ze kwamen in het kamp….. <stilte> Geen moeder die ze, figuurlijk gesproken, op schoot nam. Geen warm welkom. Geen thuis. Een kamp. Dat doet mij pijn. Dat doet u pijn. Soms bekruipt je dat machteloze gevoel. Konden wij het systeem maar veranderen. Zou je bij alle politici op de koffie willen, ze willen vertellen dat het over mensen gaat. MENSEN.
Esther Bijmolt
Jullie kozen ervoor om hier te staan. Als een moeder. Een bloemetje door het hek te steken. Te zingen. En zo lieten jullie als een waardevolle moeder weten, wij zijn er voor jullie! Politiek Vandaag zijn hier ook politici aanwezig of mensen die invloed hebben op de politiek. Mannen en Vrouwen. Ik wil jullie vandaag vragen, je hart te openen. Om net als deze trouwe wakers uw hart open te stellen voor vluchtelingen? Even onze overtuigingen, zoals een vol Nederland, even aan de kant te zetten? En tijd te maken. Tijd en ruimte voor vluchtelingen? Kinderen en volwassenen met kansen. Kansen voor henzelf, kansen voor Nederland. Ga met ze in gesprek, en het moederhart in u zal breken van liefde. Hoop U weet het, mijn hart ligt speciaal bij kindjes. Jarenlang heb ik gestreden. Gestreden om het Internationaal Verdrag voor de rechten van het Kind, ook werkelijk uit te voeren. Het kinderpardon is er gekomen, maar niet voor ieder kind. Ook vandaag moet ik nog strijden voor de rechten van het Kind, het Vluchtelingenkind. Dankbaar ben ik te weten dat er hier in Zeist altijd mensen met mij waakten. Het liefst zou ik willen dat dit de laatste wake is. De laatste omdat onze samenleving het moederhart laat prevaleren boven ratio en economie. Pas vertelde ik mijn vriend dat ik geen bucketlist heb. Waarop hij zij: Maar daar staan toch nog heel veel kindjes op! Dat is zo, en die gaan er pas vanaf als wij ons in Nederland realiseren dat er genoeg is voor iedereen. Mag ik u dan tot slot vragen, blijft u nog zolang met mij waken?
Rikko Voorberg , pop-up dominee en activist, refereerde in zijn toespraak aan de noodwake in 2018 die werd gevoerd voor gezin Andropov uit Culemborg. Hij haalde de warme en meelevende woorden van burgemeester Koos Janssen aan: zo kan de overheid ook zijn! We waren aanwezig, liepen om het centrum en riepen hun namen, tot we niets meer terug hoorden. Maar wat hadden wij anders kunnen doen dan hier aanwezig zijn?
Groet uit Rotterdam, waar de wake op het zelfde moment gehouden wordt, maandelijks.
Beste wakers in Zeist, Vanuit de wake in Rotterdam willen we jullie danken voor de bijzondere wijze waarop jullie 200 maanden gewaakt hebben bij de hekken van Kamp Zeist tegen de zinloze en inhumane opsluiting van vreemdelingen. We vertrouwen erop dat jullie je in Goede Geest, met de rechtvaardigheid van Salomon, de kracht van Samson en de sluwheid van David blijven inzetten, omwille van de meest kwetsbare vreemdelingen in ons midden, totdat de hekken van Kamp Zeist neergehaald zijn. Daartoe dichten we jullie met het woord van Dorothee Sölle “de langste adem” toe. Namens de wakers bij het Detentiecentrum Rotterdam, Met strijdbare groet Connie van den Broek Organisatie Wake Rotterdam
Waar is in het vluchtelingendebat een besef van menselijkheid en barmhartigheid? In een toekomstig Nederland zal wel met verbijstering teruggekeken worden naar de geschiedenis van deze jaren. Ons Nederland van koploper op het pad van waarborgen van de internationaal neergeschreven mensenrechten weggezakt naar ver achterin de rij. Een land waar de landsoverheid daarom voor de Europese rechter wordt gesleept door de protestantse kerk. Ondenkbaar in de vier voorafgaande eeuwen. Vijfentwintig jaar lang grove schending van de mensenrechten en van wet- en regelgeving door het heftiger opsluiten van ongedocumenteerde mensen zonder strafblad dan van criminelen. Ongedocumenteerden die met de strafrechter in aanraking zijn gekomen zitten in het detentiecentrum slechter dan in een strafgevangenis.
Niet dat de staatssecretaris naar ons heeft geschreven: U met Uw waken hebt gelijk: wij kappen er mee. Nee, dat niet. Niet dat onze volksvertegenwoordigers bij meerderheid ons zo iets meldden. Detineren is bij het Terugkeerbesluit, deel van de wetgeving in Europa en in Nederland, alleen toegestaan als uiterste maatregel in het kader van de staatsveiligheid en hoge vluchtgevaarlijkheid. Het aantal gedetineerden liep de laatste tijd flink terug. Bij de rapportage vorig najaar aan de Tweede Kamer stond als feitelijke toelichting dat dit het gevolg was van het detineren alleen als laatste redmiddel: ultima ratio. Gevorderd inzicht? Een verre, trage echo van al het waken in ons land en hier? Het Detentiecentrum Kamp van Zeist gaat dicht in de loop van 2017. Wat is onze reactie vraagt ook de pers. Gaan we op een andere manier door? Wat is Uw reactie? Denk met ons mee en laat de komende maanden iets van Uw mening weten. Ook via de website wakezeist.nl. Nog hoeveel waken?
Wij schrijven kwade geschiedenis maar ook goede. Een proces van decentralisatie van de opvang van vluchtelingen naar de gemeenten is in ons land op gang gekomen en niets zal het tegenhouden. Waar krijgen vluchtelingen een gezicht? Waar gaat de gemeenschap om hen heen staan? Dichtbij. Als dichtbij de vreemdeling ons aankijkt zien wij een medemens. In de spiegeling van haar ogen onszelf. Een traan van menselijkheid. Laten de gemeenten hun opvangbeleid ontplooien om te zorgen voor groeiende menselijkheid. Dat mondt uit in overzichtelijke woongelegenheid, van meet af aan scholing, nuttige arbeid, aandacht voor inburgering en integratie. Voorbeeld: in Amsterdam is in opdracht van de gemeente Amsterdam het vreemdelingenloket geopend. Doel is om perspectief te bieden aan al of niet uitgeprocedeerde vreemdelingen gericht op het (alsnog) verkrijgen van een verblijfsdocument of op terugkeer naar het land van herkomst.
De EU en Turkije hebben recent een overeenkomst gesloten over de aanpak van de grote aantallen vluchtelingen die naar Europa toekomen. Vluchtelingen die via Turkije op Griekenland aankomen, worden weer teruggestuurd naar Turkije. In ruil voor elke vluchteling die deze gevaarlijke oversteek maakt, wordt vanuit Turkije een Syrische vluchteling hervestigd binnen Europa. VluchtelingenWerk heeft de volgende reactie gegeven: “In deze deal vraagt Europa een tegenprestatie voor haar solidariteit. De goede elementen uit deze deal – investeren in opvang in de regio en hervestiging – worden overschaduwd of bijna teniet gedaan door het feit dat ze worden gekoppeld aan hoeveel mensen de oversteek maken. De één op één uitruil van vluchtelingen tussen de EU en Turkije moet worden losgelaten, die is immoreel. Daarnaast is de papieren werkelijkheid van deze deal anders dan de praktijk; Turkije is absoluut geen veilig derde land. Turkije detineert nu al tegengehouden en teruggestuurde vluchtelingen en ontneemt hen de vluchtelingenstatus. Bovendien stuurt Turkije vluchtelingen nu al terug naar onveilige landen als Afghanistan, Irak en Syrië. Los daarvan moet je mensen volgens Europees recht wel eerst individueel toetsen voordat je ze in dit geval vanuit Griekenland zomaar kunt terugsturen. De Griekse asielprocedure is nu absoluut niet op orde en het ontbreekt Griekenland aan capaciteit om daar op korte termijn een zorgvuldige asielprocedure plaats te laten vinden.”
Vorige week dinsdag vond er een debat plaats in de Tweede Kamer over deze deal. Ten behoeve van dit debat heeft VluchtelingenWerk een brief geschreven waarin ze premier Rutte en staatssecretaris Dijkhoff oproepen om de bescherming van vluchtelingen centraal te stellen in de deal in plaats van het beheersbaar maken van de instroom. Ook de Europese kerkgenootschappen, verenigd in het CEC, de Conference of Eurpean Churches, hebben Europa opgeroepen tot een humaner vluchtelingenbeleid en veilige routes door Europa. De komende tijd zal ons leren hoe de humaniteit in Europa het houdt. En daarmee of Europa met zijn sociale en culturele waarden het houdt. Wat ons betreft: als alles duister wordt, ontsteek een lichtend vuur. Wij gaan door met waken.
