Bijdrage Amnesty Amersfoort

Suicide van een Armeense asielzoeker

 mei 2014

Vorige week werden we allemaal weer opgeschrikt door dit bericht in de landelijke pers.

1. De NRC kopt 23 april op de voorpagina: “Weer zelfmoord asielzoeker”. En “Kamerleden geschokt, debat gevraagd”.

2. En het AD op 25 april: ‘Teeven kiest tegenaanval na dood Armeniër: “Niet mijn schuld als iemand in het bos zelfmoord pleegt”. Een politiek correcte uitspraak? Maar moreel ethisch gezien toch uiterst dubieus standpunt! Of kan hij beschouwd worden als de Pilatus van onze tijd? Moet dit ernstige voorval weer als een incident worden beschouwd? Of worden de gevolgen van het rigide Nederlandse beleid t.a.v. de vluchtelingen meer en meer zichtbaar en zijn de toegezegde verbeteringen alleen cosmetisch en op moleculair niveau? Allemaal vragen!

3. Eerlijkheidshalve dient vermeld te worden dat de Elsevier een andere groep medelanders vertegenwoordigt: Gertjan van Schoonhoven schrijft op 24 april op het blog: “Politiek slaat een slaatje uit zelfmoord zwaar psychotische asielzoeker” Dat het complexe Nederlandse asielbeleid schandelijk inhumaan zou zijn, valt moeilijk vol te houden. Slechts een klein deel van hen die mogen blijven, om maar wat te noemen, is daadwerkelijk politiek vluchteling. Verreweg de meeste asielzoekers zijn dat niet, maar mogen blijven om wat niet voor niks humanitaire redenen heet. Met zogeheten ‘pardonnen’ strijkt Nederland bovendien geregeld over het hart voor diegenen die zelfs volgens de toch al humane regels – en de rechter – geen recht hebben op een verblijfsvergunning. Gaat er een keer iets mis, zoals met de zelfmoord van de Russische asielzoeker Aleksandr Dolmatov, dan volgt een groot onderzoek, zoals in dit geval door de Onderzoeksraad Voor Veiligheid (OVV). Het op 24 april 2014 verschenen, grondige eindrapport Veiligheid voor vreemdelingen stelt vast dat vluchtelingen hier veilig zijn, maar put zich desondanks uit in aanbevelingen om incidenten als die met Dolmatov te voorkomen. Waar je als buitenstaander zo langzamerhand dan ook een beetje onpasselijk van wordt, is de schandaalsfeer die door sommige asieladvocaten en sommige politieke partijen wordt gecreëerd rond het asielbeleid en verantwoordelijk staatssecretaris Fred Teeven (VVD). Nu weer met de treurige zelfmoord van een Armeense asielzoeker, in een bos nabij een asielzoekerscentrum bij Deventer.

Ondanks al het politiek gekrakeel, stel ik vast dat het gaat om een mens die in ernstige nood was. Een suïcide kun je niet altijd voorkomen. Maar hij kon dit leven in deze situatie in Nederland niet meer aan. Is er wel alles uit de kast gehaald om deze man bij te staan. Voor zover ik kon nagaan was er geen psychiatrische begeleiding!

Zijn daad groeit voor ons uit tot een oproep aan de bestuurders van dit land gehoor te geven aan de uitspraken van het Hof Straatsburg de mensenrechten voor asielzoekers te verbeteren. Of zoals Eduard Nasarsky van Amnesty Nederland zeer recent op de radio benadrukte dat de toegezegde verbeteringen maar zeer minimaal zijn en de schendingen van de mensenrechten nog talrijk zijn! Daarom wil ik voor hem en vele anderen een gedicht voordragen.

Psalm 9 gezien door het oog van Karel Eijkman: “Laat de Volkeren weten dat zij mensen zijn.” (Uit: “Een knipoog van u zou al helpen”. Bij iedere psalm een gedicht)

Als mensen er niets van willen weten

En dat liever bij borrelhapjes vergeten

Laat, Heer, de mensen weten dat zij mensen zijn.

Als mensen omwille van bisnis en zaken

Alleen om uit hun problemen te raken

In staat zijn anderen kapot te maken

Laat, Heer, de mensen weten dat zij mensen zijn.

Als mensen de aarde niet willen bearen

Hun eigen omgeving niet eens meer sparen

Maar zich op funshoppen blind staren

Laat, Heer, de mensen weten dat zij mensen zijn.

Als mensen hele volken eruit willen vechten

Of ze onderdrukken tot machteloze knechten

Zonder recht op levensrechten

Laat, Heer, de mensen weten dat zij mensen zijn.

Vrijheid

4 mei 2014

Straks om 8 uur zal het even stil worden in Nederland. Twee minuten stilte, want op deze dag, 4 mei, herdenken we hen die in de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen of vermoord.

Sommigen kennen uit eigen ervaring of uit verhalen nog de angst van die donkere dagen.

Het is goed om elkaar eraan te herinneren wat bezetting en onvrijheid betekenen.

En morgen 5 mei vieren we dan samen de bevrijding.

De jaarlijkse viering van de bevrijding in 1945, laat ook na 70 jaar zien hoe belangrijk vrijheid is.

Vrede en vrijheid zijn een kostbaar goed en ze zijn nooit vanzelfsprekend.

Het roept steeds de vraag op: hoe gaan wij om met vrede en vrijheid en hoe geven wij die door, in de wereld van vandaag en van morgen.

‘De strijd voor rechtvaardigheid is nooit over.

De strijd voor vrijheid begint elke dag opnieuw.

In jezelf. En in de samenleving.’

– dat zei oud-generaal Peter van Uhm vorig jaar op 4 mei.

En nu staan we hier dan samen voor de hekken van een detentiecentrum.

Hierachter leven mensen die op zoek zijn gegaan naar veiligheid en vrijheid.

En nu zijn ze hier zonder toestemming, illegaal op Nederlands grondgebied.

We noemen ze ‘vreemdelingen’, maar wat hun achtergrond ook is: ze zijn mensen als wij, op zoek naar een beetje geluk in een vaak verwarde wereld.

Mensen zonder verblijfsvergunning, terecht gekomen in een land waar ze ‘verwijderbare vreemdelingen’ worden genoemd, waar ze verblijven op een ‘vrijheidbeperkende locatie’ en waar alles gericht is op hun vertrek, zo nodig ‘gedwongen’

En zo zijn ze onvrij in een vrij land. Dat is wrang.

Er schuurt en er knarst iets op deze plek.

In elk geval mogen we de mensen die achter deze hekken en muren zitten niet aan hun lot overlaten.

En het blijft pijnlijk dat we hen betitelen als ‘illegaal’, ‘verwijderbaar’ of ‘vreemd’

Dat zij in hun vrijheid beperkt worden betekent ook wat voor óns.

Want vrij ben je niet alleen. Niemand van ons is vrij in zijn eentje. We zijn verbonden met elkaar als mens en we zijn als mensen op elkaar aangewezen.

De pijn van de ander kan ons niet onverschillig laten.

Vrijheid betekent ook: blijven geloven in solidariteit en verdraagzaamheid. 

Vrijheid staat of valt bij de ruimte die we elkaar bieden. En elke samenleving waarin we iets willen opbouwen, vraagt van ons dat we elkaar als mens accepteren.

Velen kwamen de eeuwen door, tot op van vandaag, naar ons land met de droom hier vrijheid te vinden.

Velen moeten nu ervaren hoe hun droom hier uiteenspat.

Dat is wrang.

Maar wij willen de hoop op vrede en vrijheid, het geloof in de goede van de mens juist op deze zondag levend houden.

Op deze 4de mei van 2014 beseffen we meer dan ooit dat vrijheid een kostbaar goed is, dat niemand vrij is in zijn eentje en dat het daarom een dure plicht is om mens te zijn en te blijven voor elkaar.

Yko van der Goot

Europese Terugkeerbeleid

april 2014

Vandaag is de 102de wake. Meer dan honderd keer heeft hier onze stem geklonken om op te komen voor degenen binnen die geen stem hebben. Hier zijn nu 180 mannen opgesloten. De vrouwen zijn overgebracht naar Detentiecentrum Rotterdam. Veel gedetineerden hebben een schrijnend levensverhaal. Om te huilen. Maar goed nieuws: nu is er de politieke ruil van een half miljard euro belastingvermindering voor de midden- en hoger betaalde banen tegen de dreigende strafbaarstelling van mensen zonder verblijfspapieren. Die zowel als vlag en als molensteen betitelde dreiging is nu weg. Een gelukwens waard! U waakt niet voor niets! Even mogen we opkijken. De regering kijkt niet meer naar ongedocumenteerden alsof het misdadigers zijn. Laat ze dan ook niet meer opgesloten zitten in een op een gevangenis lijkend verblijf, van tralies en celdeuren voorzien en zo nodig met geweld gehandhaafd. Nederland heeft als lid van de Raad van Europa immers vastgelegd dat vreemdelingen niet in een op een gevangenis lijkend verblijf mogen worden opgesloten, een schending van mensenrechten hier, in Rotterdam en op Schiphol. Stop er helemaal mee! We hebben al bereikt dat er in principe hier geen kinderen meer in de cel zitten. Stop daarmee, ook op Schiphol.

€ 5 per receptregel

Enkele Kamerleden hebben al positief geantwoord op onze kaarten van de vorige wake ondermeer hierover. Deze maand is er een Kamerdebat. Iemand zonder verblijfsvergunning die niet opgesloten zit in een detentiecentrum, mag geen betaald werk verrichten, mag geen loon ontvangen en geen deel uit maken van de geldeconomie. Zij vallen zonder papieren buiten onze loyaliteitskring. Vanaf 1 januari 2014 moeten zij als ze ziek zijn, wel bij de apotheek € 5 per voorgeschreven medicijn betalen met een aantal uitzonderingen. Dit is door het Kabinet nadrukkelijk niet bedoeld als bezuiniging. Het is bedoeld om te zorgen dat ook de illegaal solidair is met de andere mensen in dit land en zijn aandeel betaalt aan de zorgkosten. Hij moet dus loyaal zijn aan het systeem van zorgfinanciering in ons land. Hij wel aan ons loyaal, maar wij lijken niet loyaal aan hem. Zo wordt volgens onze regering ook het misverstand weggenomen dat in Nederland de zorg voor illegalen gratis is. Wij zouden dus rustig kunnen gaan slapen…. maar nee, wij waken en zoeken naar ontferming en erbarmen in ons land.

humaan detentierecht

Ruim twintig organisaties, raden, colleges, kerken hebben recent nogal fel gereageerd op het wetsvoorstel van staatssecretaris Teeven voor de Wet terugkeer en vreemdelingenbewaring.

Heel goed is dat de Europese regelgeving zoals de Europese Terugkeerrichtlijn van toepassing wordt verklaard, detentie alleen in uiterste nood. Het wetsontwerp erkent het verschil tussen strafrechtelijk veroordeelden en vreemdelingen. Vreemdelingenbewaring is een bestuursrechtelijke maatregel en geen strafrechtdwangmiddel. Het zou eigenlijk onder het ministerie van binnenlandse zaken moeten vallen, niet onder het ministerie van veiligheid en justitie. Maar het wetsontwerp baseert zich jammer genoeg ten onrechte opnieuw op de Penitentiaire Beginselenwet. Bij het uitwerken van het wetsontwerp zijn in het nest van de penitentiewet eieren gelegd, waarvan er een paar heel positief voor vreemdelingen lijken maar andere bij uitbroeden adders dreigen voort te brengen. Positieve woorden en gedachten genoeg: detentie alleen als uiterste middel als alternatieven niet kunnen, gerichte aandacht voor kwetsbare groepen, meer ruimte voor persoonsgerichte zorg in het verblijfsregime, dat in principe standaard wordt, meer uren de celdeur open, uitbreiding van de dagbesteding, het nadrukkelijk vanuit medisch oogpunt benaderen van de detentiegeschiktheid, niet langer handmatig visitatie aan/in het lichaam en bij hongerstaking geen alleen om die reden automatische afvoer naar de isolatiecel. Dit zijn positieve woorden, maar…..Het opsluiten van lastige mensen onder een streng beheersregiem met meer beperkingen krijgt in het wetontwerp veel aandacht, de alternatieven voor vreemdelingenbewaring eigenlijk geen. Bij binnenkomst wordt iedereen om te beginnen twee weken in het beheersregiem opgesloten. Welkom.

Tot nu toe hebben wij hier niet hard geoordeeld over directie en medewerkers van het Detentiecentrum. Het lijkt erop dat de voorgestelde wet, als die wordt aangenomen daar een eind aan gaat maken. De voorgestelde bevoegdheden van de directeur gericht op gedwongen vertrek uit het land zijn excessief en staan op gespannen voet met het enigszins opbouwen van een vertrouwensband met de gedetineerden.

Wordt vervolgd.

Wij zullen doorgaan

Zeist 2 maart 2014

Wij zullen doorgaan –

bij deze woorden denk je aan Ramses Shaffy.

Ze zitten in ons collectieve geheugen –

zijn misschien weer wakker gemaakt

door de TV-serie van kort geleden.

Het gaat niet zozeer om de inhoud van het lied………..

het is die stem die maar zingt en zingt –

als een mantra: we zullen doorgaan wij zullen doorgaan.

wij zullen doorgaan……..

Tegen wie zeggen we dit?

Tegen de wereld, de maatschappij –

Denk niet dat jullie van ons af zijn….?

Tegen onszelf – 

Hou vol,  samen zijn we sterk…?

Daar zit wel wat in:

na de 100e wake beginnen we weer bij 1 of we tellen door –

maar voor deze nieuwe fase moeten we wel op zoek

naar aanvulling van onze voorraad hoop en lange adem.

Zoals:

T.g.v. de jaarlijkse werelddag van migranten en vluchtelingen

schreef paus Franciscus een brief,

een brief niet over maar aan migranten en vluchtelingen –

hij zegt daarin o.a.:

Op de vlucht voor situaties van armoede

in de hoop op een betere toekomst

of gewoon om hun leven te redden

worden miljoenen gedwongen op trektocht te gaan.

Terwijl ze hopen op de vervulling van hun verwachtingen

stuiten ze op wantrouwen geslotenheid en buitensluiting

en worden ze  getroffen door ander nog veel ernstiger vormen

van rampspoed die hun menselijke waardigheid verwondt.

Hij noemt hen : zusters en broeders

en laat hen weten dat hij naast hen wil staan

Hij wijst op een familie in de bijbel –

de heilige familie van Nazaret,

dit jonge gezin heeft ook uitsluiting en verwerping ervaren:

hun pasgeboren kind werd in een voerbak gelegd,

omdat er voor hen geen plaats was in de herberg.

Later moesten ze hun eigen land verlaten,

op de vlucht voor een wrede koning, Herodes.

Zo werden ze zelf vluchtelingen / migranten.

De heilige familie als bondgenoot van migranten en vluchtelingen –

als reisgenoot van zovelen op zoek naar een betere wereld.

Zo staan wij hier – als bondgenoot en reisgenoot

En zolang het nodig is

blijven we waken en bidden,

blijven we dromen over:

deze wereld omgekeerd – een betere wereld.

blijven we zingen van:

…. dat wonen zal wie hier geen woonplaats heeft,

dat dorst en honger zijn verdreven.

En bij dat dromen hoort ook doen:

Zusters van Liefde congregatie in Brabantse Schijndel

maakten 150 kaarten – die worden straks uitgedeeld,

om te sturen aan de leden van de Tweede Kamer.

Een kaart met drie vragen

aan onze volksvertegenwoordigers:

–          hoe is het mogelijk  dat vreemdelingen zonder papieren

geen recht hebben op onderdak, brood, kleding?

–          hoe is het mogelijk dat er een wet komt

die aan deze mensen zonder geld

( ze mogen niet werken, hebben geen uitkering)

een eigen bijdrage vraagt van E 5,- voor medicijnen?

–          hoe is het mogelijk dat zij geen rechtshulp meer kunnen krijgen,

door bezuinigingen kunnen advocaten hen niet meer bijstaan..  

Zo lang we dat moeten blijven vragen:

Hoe is het mogelijk….?

zolang zullen wij doorgaan.

Nog even die vraag van het begin:

Tegen wie zeggen we dit?

 Uiteindelijk tegen hen achter deze poort

naar wie ons hart uitgaat:

Wij zullen doorgaan!

   Geertien Morsink

Toespraak burgemeester J.J.L.M. Janssen bij de 100ste wake bij het Detentiecentrum Zeist

februari 2014

Goedemiddag dames en heren,
“Mensen zonder strafblad horen niet in detentie.“
Dat is uw glasheldere boodschap.
Die boodschap laat u hier iedere maand horen.
Al ruim acht jaar, sinds die verschrikkelijke brand in het detentiecentrum Schiphol.
Ik hoop uit de grond van mijn hart, dat u weet hoe belangrijk het is dat u hier staat.
U geeft een stem aan wie geen stem heeft.
Dankzij u kunnen de mensen die hier verblijven, van zich laten horen.
Als samenleving kunnen wij dan nog altijd zeggen ‘we luisteren niet’.
Maar als een stem niet kan worden ge-uit, ontneemt dat ons alle kans om te luisteren.
Dat is voor mij de essentie van de wakes: u geeft de samenleving de kans om te luisteren.
En uw boodschap is helder: wie niets anders heeft gedaan dan een uitzichtloos onveilige situatie te verlaten, wie niets anders heeft gedaan dan zijn vertrouwde huis en haard te verlaten om hier in veiligheid te leven, en een beter bestaan op te bouwen voor zichzelf en zijn kinderen, wie geen strafblad heeft, die hoort niet vast te zitten.
Door deze mensen een stem te geven, wordt het geweten aangesproken van degenen die over onze wetten, regels en protocollen gaan.
Ook ik voel me daardoor aangesproken.
Toen u mij vroeg om hier vanmiddag te spreken, heb ik geen ogenblik getwijfeld.
Maar ik voelde me ook voor een levensgroot dilemma geplaatst.
Ik hoor uw boodschap en versta hem.
En tegelijk sta ik, vanuit mijn rol in de samenleving, voor dat wat ons gekozen parlement en onze gekozen regering van ons vraagt.
Het wrange is: veel vluchtelingen komen juist naar ons land toe, omdat we een goed functionerend democratisch systeem hebben.
Maar door datzelfde systeem zitten zij hier nu opgesloten.
Het is een bijna duivels dilemma.
Zo´n dilemma dat bijna verlammend werkt.
Zo’n dilemma dat maakt dat je je klein en machteloos voelt.
Waardoor je de neiging krijgt om het dan maar aan de ‘hogere machten’ over te laten.
Terwijl ik met deze gedachten worstelde, moest ik denken aan een gebed dat ik ooit heb gelezen in het krachtige boekje “Als ’t kwaad goede mensen treft” van Harold Kushner.
Ik lees het u graag voor:
We kunnen U niet domweg bidden, o God, om aan de oorlog een eind te maken.
Want wij weten dat U de wereld zo gemaakt hebt dat de mens zijn eigen weg naar de vrede moet vinden.
Bij zichzelf en bij zijn naaste.
We kunnen U niet domweg bidden, o God,
om een eind te maken aan de hongersnood.
Want U hebt ons de middelen al gegeven om de hele wereld van voedsel te voorzien.
Als we er maar een wijs gebruik van maken.
We kunnen U niet domweg bidden, o God, om vooroordelen uit te roeien.
Want U hebt ons al ogen gegeven om in ieder mens het goede te zien.
Als we er maar een juist gebruik van maken.
We kunnen U niet domweg bidden, o God, om een einde te maken aan de wanhoop.
Want U hebt ons de macht al gegeven om sloppenwijken op te ruimen en weer hoop te schenken
Als we die macht maar rechtvaardig gebruiken.
Daarom bidden we U in plaats daarvan, o God, om kracht, vastberadenheid en een sterke wil.
Om te doen in plaats van alleen maar te bidden.
Om te worden in plaats van uitsluitend te wensen…
Zoals ik het lees, staat hier dat je natuurlijk zoveel mag bidden als je wilt.
Maar de allereerste uitdaging en opgave is om te doen.
Waartoe je geroepen bent.
Om zelf in beweging te komen.
U doet dat, iedere maand opnieuw.
Krachtig, vastbesloten en met een sterke wil.
Als gemeenten doen we dat ook en soms verandert er dan iets.
Een paar jaar geleden maakten we ons grote zorgen, omdat minderjarige asielzoekers werden vastgezet: kinderen nog.
We hebben toen de ruimte genomen om de staatssecretaris een brief te schrijven met de vraag om daar nog eens heel goed over na te denken.
Want ook dat kunnen we doen binnen ons democratisch systeem: degenen die onze wetten, regels en protocollen maken, kunnen we blijven vragen om oog te hebben voor de gevolgen.
En om beslissingen te heroverwegen als wij die gevolgen onwenselijk vinden.
Dat is wat we kunnen doen.
Er worden nu geen kinderen meer vastgezet.
Onze brief heeft geholpen om een situatie die we onmenselijk en onwenselijk vonden, te veranderen.
Misschien is deze honderdste wake het moment om met elkaar nog eens te kijken en te overleggen wat we nog meer kunnen doen.
Hoe we de mensen die hier vastzitten, een ander perspectief kunnen bieden.
Binnen de mogelijkheden die we hebben en vanuit onze krachtige verbondenheid, kunnen we misschien nog meer doen.
Zodat het moment dichterbij komt dat u hier niet meer iedere maand uw belangrijke werk hoeft te doen.
Omdat wat u als een groot onrecht ervaart, eenvoudigweg niet meer bestaat.
Omdat u mensen die geen stem hadden, een stem hebt gegeven.
Een stem die is gehoord.
Dank u wel.

Hoe kostbaar is een kwetsbaar mens?

Januari 2014

Dat er opvangplaatsen voor Syrische vluchtelingen nu ook in Kamp Zeist gezocht worden, heeft er niet zo zeer mee te maken, dat Nederland ze ruimhartig ontvangt. De toezegging van 250 zogenaamde hervestigingsplaatsen voor bijzonder kwetsbare vluchtelingen uit Syrië is nog steeds niet verhoogd. Het aantal Syrische vluchtelingen in Nederland, iets boven de 2000  – trouwens nog steeds een miniem percentage in vergelijking met het geschatte totaal van 5 miljoen – kon hier naartoe doorreizen nadat ze op eigen kracht Fort Europa konden binnenkomen. Via de oostgrens naar Bulgarije bijvoorbeeld. Daar raken de vluchtelingenkampen  overvol. Detentiecentra is eigenlijk het betere woord voor deze vluchtelingenkampen. Een andere mogelijkheid Europa binnen te komen zijn de gammele bootjes die de Middellandse Zee overvaren.

Hoeveel ervoor betaald moet worden en hoeveel mensensmokkelaars aan de nood van vluchtelingen verdienen kun je lezen in het verhaal “Drie maal vluchteling” over Mohammed, zijn vrouw Khaloud en zijn zoontje Ahmed. 4300 dollar betaalde Mohammed voor de overtocht vanuit Egypte naar Lampedusa voor zijn vrouw en zijn zoontje in een overvolle boot. Zelf van Palestijnse afkomst, waren zij vanuit Damascus naar Egypte gevlucht. Na de afzetting van president Morsi moesten zij ook Egypte weer ontvluchten. Mohammed heeft uitgerekend dat mensensmokkelaars ongeveer 400 000 euro per overtocht moeten verdienen.

Niet alleen mensensmokkel, maar mensenhandel vindt plaats in de Sinai-woestijn.

Je kunt ervan uitgaan, dat ook de vluchtelingen of migranten uit economische redenen, zoals dat heet, veel geld hebben betaald voor een mensensmokkelaar. Daarvoor heeft zich vaak de familie, soms ook het hele dorp, in diepe schulden gestoken.

Begin december verscheen er een berichtje in de krant, dat vluchtelingen uit Eritrea door criminele bendes worden opgepakt waarbij hoge militairen uit Eritrea zelf zijn betrokken. In de Sinai worden ze gruwelijk gemarteld, terwijl ze familieleden of Eritreese vrienden in Israel of Europa moeten bellen voor losgeld. Er wordt geschat, dat met het afpersen van Eritreese gemeenschappen in het westen door de mensenhandelaren inmiddels 600 miljoen dollar zijn verdiend.

De immigratie-woordvoerder van een populistische partij in Nederland wil, dat Nederland uit het vluchtelingenverdrag van de VN van 1951 stapt. Want, zo beweert hij, vandaag de dag gaat het niet meer om echte vluchtelingen. Iemand, die niet meer in Somalië wil blijven, is een soort ondernemer die 20 000 euro wil investeren om naar Europa te kunnen komen.

Hoeveel geld, in euro’s of in dollars, kan worden genoemd in verband met een mens, die  geweld en honger moet ontvluchten? Hoe kostbaar is een kwetsbaar mens?

Link Eritrea-verhaal: www.eepa.be

Hoe kostbaar is een kwetsbaar mens?

Dat er opvangplaatsen voor Syrische vluchtelingen nu ook in Kamp Zeist gezocht worden, heeft er niet zo zeer mee te maken, dat Nederland ze ruimhartig ontvangt. De toezegging van 250 zogenaamde hervestigingsplaatsen voor bijzonder kwetsbare vluchtelingen uit Syrië is nog steeds niet verhoogd. Het aantal Syrische vluchtelingen in Nederland, iets boven de 2000  – trouwens nog steeds een miniem percentage in vergelijking met het geschatte totaal van 5 miljoen – kon hier naartoe doorreizen nadat ze op eigen kracht Fort Europa konden binnenkomen. Via de oostgrens naar Bulgarije bijvoorbeeld. Daar raken de vluchtelingenkampen  overvol. Detentiecentra is eigenlijk het betere woord voor deze vluchtelingenkampen. Een andere mogelijkheid Europa binnen te komen zijn de gammele bootjes die de Middellandse Zee overvaren.

Hoeveel ervoor betaald moet worden en hoeveel mensensmokkelaars aan de nood van vluchtelingen verdienen kun je lezen in het verhaal “Drie maal vluchteling” over Mohammed, zijn vrouw Khaloud en zijn zoontje Ahmed. 4300 dollar betaalde Mohammed voor de overtocht vanuit Egypte naar Lampedusa voor zijn vrouw en zijn zoontje in een overvolle boot. Zelf van Palestijnse afkomst, waren zij vanuit Damascus naar Egypte gevlucht. Na de afzetting van president Morsi moesten zij ook Egypte weer ontvluchten. Mohammed heeft uitgerekend dat mensensmokkelaars ongeveer 400 000 euro per overtocht moeten verdienen.

Niet alleen mensensmokkel, maar mensenhandel vindt plaats in de Sinai-woestijn.

Je kunt ervan uitgaan, dat ook de vluchtelingen of migranten uit economische redenen, zoals dat heet, veel geld hebben betaald voor een mensensmokkelaar. Daarvoor heeft zich vaak de familie, soms ook het hele dorp, in diepe schulden gestoken.

Begin december verscheen er een berichtje in de krant, dat vluchtelingen uit Eritrea door criminele bendes worden opgepakt waarbij hoge militairen uit Eritrea zelf zijn betrokken. In de Sinai worden ze gruwelijk gemarteld, terwijl ze familieleden of Eritreese vrienden in Israel of Europa moeten bellen voor losgeld. Er wordt geschat, dat met het afpersen van Eritreese gemeenschappen in het westen door de mensenhandelaren inmiddels 600 miljoen dollar zijn verdiend.

De immigratie-woordvoerder van een populistische partij in Nederland wil, dat Nederland uit het vluchtelingenverdrag van de VN van 1951 stapt. Want, zo beweert hij, vandaag de dag gaat het niet meer om echte vluchtelingen. Iemand, die niet meer in Somalië wil blijven, is een soort ondernemer die 20 000 euro wil investeren om naar Europa te kunnen komen.

Hoeveel geld, in euro’s of in dollars, kan worden genoemd in verband met een mens, die  geweld en honger moet ontvluchten? Hoe kostbaar is een kwetsbaar mens?

Link Eritrea-verhaal: www.eepa.be

Medische zorg

December 2013

Ziek en zwak, oud en angstig

Bij de start van dit detentiecentra heeft vast en zeker niemand bedoeld dat deze cellen ooit zouden worden gebruikt voor zieke asielzoekers. Het systeem was er voor vitale bolletjesslikkers. De vloek van de boze daad leidde tot iets rampzaligs. Soms hoogbejaarde mensen worden hier achtergevangenisdeuren gezet. Soms ernstig zieke mensen worden hier opgesloten. Soms zijn er ernstige problemen met hun medicijnen. Opmerkelijk vind ik hoe lang het geduurd heeft voordat er over een brede linie ernstige vragen en zorgen gingen klinken over het niet goed functioneren van de medische opvang, verzorging en ook de medische advisering in de vreemdelingenbewaring. Eergisteren was er een rondetafelgesprek over het werk van het Bureau Medische Advisering tussen de Directie Migratiebeleid, het Bureau Medische Advisering en advocaten en wetenschappers. Ondermeer ging het over de onafhankelijkheid en onpartijdigheid van het Bureau Medische Advisering, dat de IND zwaarwegend advies geeft. Is de IND-arts een gevaar voor de zorg?

Europees Comité voor Sociale Rechten van de Raad van Europa: immediate measure opvang

Op 25 oktober 2013 kwam het ECSR met een voorlopig besluit nav de klacht van de PKN over het recht op voedsel, kleding en onderdak. De Nederlandse overheid moet zorgen voor basale voorzieningen voor mensen zonder rechtmatig verblijf die in Nederland leven. De bodemprocedure voor een permanent recht op opvang loopt nog.

Het ECSR oordeelt dat “In light of Rule 36, it considers that the persons concerned by the complaint evidently find themselves at risk of serious irreparable harm to their lives and their integrity when being excluded from access to shelter, food and clothing” en nodigt voorts Nederland uit tot het nemen van maatregelen: “adopt all possible measures with a view to avoiding serious, irreparable injury to the integrity of persons at immediate risk of destitution, through the implementation of a co-ordinated approach at national and municipal levels with a view to ensuring that their basic needs (shelter, clothes and food) are met”.

De bewindsman staatssecretaris F. Teeven zegt echter te begrijpen dat het de ECSR vooral gaat om vreemdelingen in een medische noodsituatie. Hij meent geen uitvoering aan dit vonnis te geven omdat in Nederland door de overheid al gezorgd wordt voor vreemdelingen in medisch  precaire situaties., volgens hem. En wie actief werkt aan de eigen terugkeer naar elders krijgt immers onderdak van de Rijksoverheid, zegt hij. Wij voorzien dat de Nederlandse rechter weer bij de praktische uitvoering van het vonnis betrokken moet worden.  

Wij bepleiten op korte termijn tien dingen:

  • Klinker geen ongedocumenteerde mensen in winters klimaat.
  • Raadpleeg een onafhankelijk arts of psychiater voordat iemand in detentie wordt opgesloten.
  • Begeleid extra-kwetsbare mensen, sluit ze niet op en helemaal niet in een isoleercel.
  • Geef informatie over het aantal zelfmoorden en overlijdens in de detentiecentra. Het hoge gebruik van de isoleercellen, 900 maal per jaar, vergt een zorgvuldige monitoring.
  • Maak gebruik van borgsom, garantstelling, open instellingen. Die zijn al een succes gebleken.
  • Laat de deuren van de cellen 24 uur per etmaal open.*Geef verlof tot begeleid bezoek aan terminale familieleden.
  • Onttrek de detentiecentra aan de werking van de Penitentiaire Beginselenwet.
  • Schaf het illegalenquotum af, waarbij de politie gehouden is om vierduizend ongedocumenteerden per jaar in de boeien te slaan. Sluit het jachtseizoen als er geen actief aanhoudingsbeleid zou gelden.
  • Laat de gedetineerden hun mobieltje in de cel mogen gebruiken, dat is nu volstrekt verboden.

Laten we in eigen land de mensenrechten weer gaan respecteren, ook wat onze ongedocumenteerden aangaat. Daarvoor blijven wij samen met de wakes bij het Justitieel Complex Schiphol en het Detentiecentrum Rotterdam opkomen.

Gedachteniszondag

november 2013

Hoe is de situatie nu, vertellen we elkaar elke eerste zondag hier op de wake bij Kamp Zeist. Och niet veel anders dan een maand geleden of een halfjaar geleden. Ja, een berichtje dat asiel zoekers in procedure vrijwilligerswerk mogen doen. En dat uitgeprocedeerde asielzoekers niet op straat gezet mogen worden, maar staatssecretaris Teeven heeft er geen boodschap aan. Verder nog even beroerd voor de vluchtelingen die de hoop hebben en hadden om elders een betere toekomst te vinden. Nog even beroerd voor de mensen die hier in dit kamp zitten, uitgeprocedeerd, geen toekomst. Verdriet veel verdriet.

Op 2 november, Allerzielen gedenken we de doden. Dat was gisteren. Dit doen we ook vandaag op 3 november weer. Een dag die veel kerken gedachteniszondag noemen. Heer herinner u de namen. Dat willen we hier ook doen, maar even niet van een dierbare die we kennen. Hier en nu willen we stilstaan bij al de omgekomen vluchtelingen, Dat zijn er zo veel. Veel te veel. Sinds 1993 al meer dan 17.000 maar het zullen er meer zijn omdat er veel niet geregistreerd wordt. We willen stilstaan bij die mensen in wankele bootjes die verdronken in de donkere golven van de Middellandse zee. Mensen die Europa wilden bereiken. De afstand tussen Noord-Afrika en de eilanden Lampedusa en Malta is relatief kort, maar levensgevaarlijk op de te volle en krakkemikkige bootjes tussen gevaarlijke stromingen. En dan worden ze ook nog barbaars behandeld door mensen smokkelaars. Op 3 oktober een maand geleden vlak voor het eiland Lampedusa, verdronken er 366 mensen en een week later nog eens 50 mensen. Heer herinner u de namen. Die mensen willen we gedenken.

De Middellandse zee is een begraafplaats aan het worden zei Joseph Muscat de premier van Malta. En de hoogste chef van de vluchtelingenorganisatie van de VN, Antonio Guterres had het over de bereidheid van vluchtelingen die steeds grotere risico’s nemen om Europa te bereiken. Op de vlucht voor kogels en bommen en armoede, sterven ze al in de zee voor een asiel wat ze nooit kregen, aldus Guterres

De mensen die het wel halen worden in de al overvolle opvangcentra gezet. Mens onterend. Kom over en help ons roept ook de Italiaanse regering waartoe Lampedusa behoort. Paus Franciscus bezocht het eiland en droeg er een mis op, ter nagedachtenis van de doden in aanwezigheid van de asielzoekers, De eucharistie werd gevierd met een kelk van wrakhout. De Paus haalde uit naar de hoge Pieten die beslissingen nemen tot leed van deze immigranten. Het streven naar geluk voor je zelf maakt de mensen ongevoelig voor het leed van de anderen zei de Paus.

Want wat doet de rest van Europa? De rijke landen met hun regeringen? Met man en macht proberen ze te voorkomen dat de vluchtelingen binnenkomen. Laat ze geen asiel aanvragen. Ze maken liever afspraken met de verkeerde regiems in Afrika of waar dan ook zodat de vluchtelingen terug gestuurd worden en hun leven niet zeker zijn. Geen politieke verantwoordelijkheid nemen ondanks alle verdragen hierover die geratificeerd zijn. Daar doet ook de Nederlandse regering aan mee. Premier Rutte heeft het over de ellende in Syrië dat we wel 50 mensen meer kunnen opvangen. Het is om te huilen. Staatssecretaris Teeven maakt er dan onder druk van partijen 250 van. Het blijft om te huilen

Daarom ja daarom houden wij hier elke eerste zondag van de maand een wake, nu al bijna honderd keer. Een wake als steun voor de vluchtelingen een wake voor de heersers opdat hun ogen open mogen gaan en er barmhartigheid mag zijn. Als Raden van Kerken in Soest en Zeist, als christenen kennen we de paaswake. We herdenken in de nacht na de kruisiging, dat Jezus zal opstaan. Het feest van het licht van het levende water van de vreugde van een blijde toekomst. Hier hebben we een wake voor de doden van het donkere water, maar we hebben ook een wake voor de levenden. Voor de dromen van de vluchteling. En laat de dromen niet slapen. We waken voor de gerechtigheid. We waken tot de verrijzenis.
Gijs Wildeman

De tijd voor half werk is voorbij

Oktober 2013:

Dinsdag buigen de Europese ministers van Justitie zich over de tragedie bij Lampedusa. Italië zal een klemmend beroep doen op de EU-collega’s om te helpen bij de opvang van de vluchtelingenstroom. Tot nu toe zijn die daar nauwelijks toe bereid.

Volgens de Hoge Commissaris voor de vluchtelingen van de V.N.  maken kinderen de helft uit van de 15 mln. vluchtelingen die jaarlijks  over de hele wereld hun land ontvluchten. Een droevig record vorig jaar van 21.000 asielaanvragen door alleenstaande kinderen. Deze astronomisch hoge getallen zijn adembenemend.         

Binnen onze landsgrenzen zochten 200 uitgeprocedeerde asielzoekers van nacht tot nacht onderdak sinds zij maandag de Vluchtflat in Amsterdam moesten verlaten. De eerste nacht brachten zij door in een kraakpand, nacht 2 in de Watergraafsmeerkerk, nacht 3 in kerken in Amsterdam Noord, toen werd een pand op de Weteringschans voor hen gekraakt. Zonder papieren blijft het half werk.

De tijd voor half werk is al lang voorbij, zei Eduard Nazarski van Amnesty International op 3 september jl over het detentiebeleid van de overheid. Tien dagen daarna kwam de brief van staatssecretaris Teeven in de publiciteit. Inderdaad, de staatssecretaris stelt dat hij alleen voor de helft van het vreemdelingenbeleidsterrein iets kan verbeteren. Hij komt met een versoepeling van het detentiebeleid voor vreemdelingen die geen overlast bezorgen. Dat klinkt positief. De cellencapaciteit wordt gehalveerd tot 933, dat is ongeveer het huidige aantal cellen in gebruik, alleen bij hoge uitzondering zouden gezinnen met kinderen nog worden gedetineerd, er wordt gekeken of het visiteren aan het lijf kan worden vervangen door bodyscans, het voornemen bestaat om (ook voortaan) minstens twee uur bezoek per week toe te staan. Wij vinden elk voornemen tot verbetering, hoe dan ook, een voornemen dat ons positief moet stemmen. 

Ongeveer de helft van de gedetineerden in Nederland, de voor de overheid moeilijkste helft, blijkt onuitzetbaar, wordt al vele jaren geklinkerd en teveel daarvan worden daarna weer opnieuw gedetineerd. (Volgens het Meldpunt Vreemdelingendetentie soms tot 11 keer.) De andere helft is nu in het septembervoorstel van de staatssecretaris onderwerp van nieuw beleid. De moeilijke groep van onuitzetbaren lijkt geen verbeteringen te ondergaan. Wij vrezen dat de asielzoekers op half werk getrakteerd worden. We verkeren nu in een de politiek welgevallige mistbank, wie weet in welke mate de gedetineerden er in de komende praktijk beter op gaan worden? Binnen kortere of langere tijd zullen we hier geconfronteerd worden met gevolgen van de uitvoering van het aangeduide gehumaniseerde detentiebeleid.

Mogen we het een stap vooruit noemen dat, zoals veertien jaar geleden een aantal fractie-woordvoerders in de Tweede Kamer, de staatssecretaris nu zelf stelt: “Als vreemdelingen heel lang in detentie zitten,wordt de animo om terug te keren steeds kleiner. Dus ook inhoudelijk gezien is er veel voor te zeggen om efficiënter met dit middel om te gaan.”

Inhoudelijk? Hoe het ook zij, we blijven hopen dat menselijkheid terrein moge winnen. We hopen op het humaan behandelen van  mensen zonder strafblad. De hemel beware hen en ons. Wij blijven hopen en waken.

Het Meldpunt vreemdelingendetentie constateert in zijn september nieuwsbrief een forse stijging in het aantal klachten over de medische zorg, isolatie, bejegening en contact met de buitenwereld, geweld bij uitzettingen, plaatsing van hongerstakers in isoleercellen, enz  De beoogde scheiding in twee regimes baart het Meldpunt grote zorgen. Bij het verblijfsregime meer tijd de celdeur open maar binnen de beperkte ruimte van de afdeling neemt de gevangenissfeer niet weg. Voor het beheersregime met 23 uur per etmaal  de celdeur op slot bestaat beduchtheid bij het Meldpunt vanwege de vergaande beperkingen van de persoonlijke vrijheid. Met de gedetineerden moeten wij afwachten tot en of de wetsvoorstellen een concretere invulling verschaffen. We blijven met U hopen op menselijkheid en ontferming.

Wordt vervolgd.

RECHTEN VAN DE VREEMDELING

september 2013

Volgens TV programma De Vijfde Dag woensdag  jl. heeft de IND tussen Kerst en Oudjaar een doodziek meisje uit Georgië uitgezet met haar familie naar Polen. Bij Renata Agamiryan (6 jaar) werd een dag later acute leukemie geconstateerd. Wegens het negeren van hulpverzoeken overweegt een Poolse mensenrechtenorganisatie een rechtszaak aan te spannen tegen de Nederlandse staat. In de op gang komende discussie, zegt staatssecretaris Teeven in de Volkskrant van eergisteren, dat er geen bezwaar was om Renata uit te zetten, want:” Binnen de EU . kunnen we ervan uitgaan dat goede medische zorg in alle lidstaten gegeven wordt. Alleen als iemand iets heeft waarvoor direct ingrijpen noodzakelijk is, zoals  bij een hartinfact, dan wordt de vlucht uitgesteld.” Als de ouders 5 dagen later bij de dokter waren gekomen, had zij het volgens de Poolse artsen niet overleefd. Moeten we ernstige zorgen hebben over de medische zorg hier en in de andere 3 detentiecentra? Bijna de helft van de klachten ingediend bij het Meldpunt Vreemdelingendetentie van stichting LOS gaat over de medische zorg.

Terwijl  we in Nederland om de beurt vakantie houden, voor zo ver dat ons mogelijk is, gaat het opgesloten houden van ongedocumenteerden  gestoord door.                   30°C  in de cel?

Staatssecretaris Teeven zit in de zomerse hitte zich waarschijnlijk suf te peinzen hoe hij het toch al ongehoord humane vreemdelingenbeleid en  detentiebedrijf in ons land op parlementair verzoek humaan kan maken.  We hebben hier tal van mogelijkheden daartoe opgesomd, citerend uit een onafgebroken reeks rapporten, adviezen, onderzoeken en voorbeelden uit andere landen. Die optocht van publicaties gaat door, zoals de wakes op Schiphol, in Rotterdam en hier doorgaan. U weet waarom!

De hooglereraren Staring en van Swaaningen van de Erasmus School of Law vulden een themanummer van het Tijdschrift over Cultuur en Criminaliteit over wat ons hier bijeen brengt. Het buitensluitend beleid van de overheid is blind en doof voor veel onderzoek dat vaststelt dat strengheid in het vreemdelingenbeleid averechts werkt.

Het College Rechten van de Mens geeft recent een lange reeks aanbevelingen Velen klinken ons bekend in de oren.  Voor de Staatssecretaris ongetwijfeld ook. Een greep, soms in mijn woorden:

Verruim het aantal projecten voor alternatieve vreemdelingenbewaring;

Verzeker voldoende zinvolle dagbesteding voor gedetineerden;

Bied hen toegankelijke medische en ook psychiatrische zorg;

Beëindig de vreemdelingendetentie van kinderen;

Trek de voorstellen in voor opslag van biomedische gegevens van vreemdelingen;

Regel dat kosten van een onmisbare medische tolk voor hen worden vergoed;

Breng het fatsoen terug in de visitaties aan het lichaam;

Vreemdelingen moeten altijd veilig aangifte kunnen doen, zonder meteen gedetineerd te worden

Geen strafbaarstelling van illegaal verblijf voor onuitzetbaren.

Positief nieuws:

De aanklacht  tegen de Nederlandse overheid van de Protestantse Kerk in Nederland samen met de Conference of European Churches wegens schending van het Europese Handvest is ontvankelijk verklaard. Het gaat over geen voedsel, kleding en opvang bieden aan mensen die dat nodig hebben. Over enkele maanden volgt een inhoudelijke uitspraak.  In de klacht worden de mensen uit de Vluchtkerk als een van de voorbeelden genoemd.

Wordt vervolgd.